Adopcja zagraniczna
Adopcja zagraniczna
Jak wygląda adopcja zagraniczna, czy jest możliwa? Jakie trzeba przejść procedury?
Adopcja zagraniczna (ujęcie prawne) – charakteryzuje się tym, że małoletni obywatel polski zamieszkały w kraju zostaje przysposobiony przez osobę zamieszkałą za granicą, wskutek czego następuje zmiana jego miejsca zamieszkania. Zgodnie z prawem mamy do czynienia z zasadą pierwszeństwa przysposobienia „krajowego” nad „zagranicznym”. A więc małoletni obywatel polski może być zakwalifikowany do adopcji zagranicznej tylko wówczas, gdy nie udało się znaleźć dla niego nowych rodziców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Stąd najczęściej do adopcji zagranicznej kierowane są dzieci chore, starsze lub liczne rodzeństwa, a także dzieci o rozwoju psychoruchowym i poznawczym poniżej przeciętnej, dla których nie udało się uprzednio wyszukać odpowiedniej rodziny w kraju.
Wyjątek stanowi sytuacja, gdy między przysposabiającym a przysposabianym dzieckiem istnieje stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa, a także gdy przysposabiający już przysposobił siostrę lub brata danego dziecka. Wtedy pierwszeństwo mają rodzice mieszkający na terytorium innego kraju.
Adopcje zagraniczne – statystyki
Według danych GUS w Polsce przeprowadza się rocznie ponad 300 adopcji zagranicznych.
Analizując dane statystyczne dotyczące adopcji międzynarodowych polskich dzieci warto zauważyć, że ich liczba od lat waha się w granicach 300 – 400 rocznie, przy czym od lat przodują w nich Włochy. Co roku do włoskich rodzin trafia z Polski ponad 66% wszystkich przysposabianych w ramach adopcji zagranicznej dzieci. Na drugim miejscu znajdują się Stany Zjednoczone i Szwecja, choć liczba polskich dzieci adoptowanych przez obywateli tych dwóch państw jest już znacznie mniejsza.
Warto jeszcze raz podkreślić, że dopiero po wyczerpaniu wszystkich możliwości znalezienia nowych rodziców dla danego dziecka na terenie Polski jest możliwa adopcja międzynarodowa, czyli przez obywateli innego kraju.
Więcej na temat adopcji zagranicznych znajdziesz na stronie: adopcja dziecka z Afryki lub adopcja dziecka z Ukrainy.
Ośrodki adopcyjne przed 17 stycznia 2017 r.
W Polsce do 17 stycznia 2017 r. istniały tylko trzy ośrodki adopcyjne, upoważnione do przeprowadzania adopcji międzynarodowych. Były to:
- Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej Wojewódzki Ośrodek Adopcyjny, 00 – 301 Warszawa, ul. Nowy Zjazd 1,
- Krajowy Ośrodek Adopcyjny TPD, 00 – 325 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 6,
- Katolicki Ośrodek Adopcyjny, 04 – 357 Warszawa, ul. Grochowska 194/196.
Ośrodki te współpracowały z organami centralnymi innych państw lub z licencjonowanymi zagranicznymi organizacjami lub ośrodkami adopcyjnymi. W ten sposób przeprowadzane były adopcje tylko w przypadku tych państw, które podpisały sporządzoną dnia 29 maja 1993 r. w Hadze Konwencję o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego (określaną w skrócie jako Konwencja haska)[1].
Ośrodki adopcyjne po 17 stycznia 2017 r.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jako centralny organ w zakresie adopcji zagranicznej, w obwieszczeniu z dnia 13 stycznia 2017 r., ogłoszonym w Monitorze Polskim i obowiązującym od 17 stycznia, nadało prawo do przeprowadzania adopcji zagranicznych już tylko dwóm ośrodkom. Prawo to uzyskały dwa katolickie ośrodki adopcyjne: Katolicki Ośrodek Adopcyjny z Warszawy i drugi, nie mający doświadczenia w tym zakresie Ośrodek Diecezjalny w Sosnowcu.
Warszawskim ośrodkom, takim jak: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej Wojewódzki Ośrodek Adopcyjny, oraz Krajowy Ośrodek Adopcyjny TPD odebrano możliwość przeprowadzania adopcji zagranicznych. Zwłaszcza ten ostatni, z wymienionych ośrodków, ma blisko 27-letnie doświadczenie w tym zakresie i przeprowadził ponad 2,4 tys. adopcji zagranicznych. Stworzył też pierwszy bank danych o dzieciach oczekujących na adopcję.
Konwencja Haska
Konwencję tą podpisało ponad 90 państw, w tym także Polska, takich jak przykładowo: Albania, Andorra, Armenia, Australia, Austria, Azerbaijan, Belarus, Belgium, Brazil, Bulgaria, Burkina Faso, Canada, Chile, China, People’s Republic of Costa Rica, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Ecuador, Estonia, Finland, France, Georgia, Germany, Greece, Hungary, Iceland, India, Ireland, Israel, Italy, Korea, Republic of Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta, Mauritius, Mexico, Monaco, Montenegro, Netherlands, New Zealand, Norway, Panama, Paraguay, Peru, Philippines, Poland, Portugal, Romania, Russian Federation, Serbia, Slovakia, Slovenia, South Africa, Spain, Sri Lanka, Sweden, Switzerland, The former Yugoslav Republic of Macedonia, Turkey, United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, United States of America, Uruguay, Venezuela, Viet Nam, Zambia.
Procedury przy adopcji zagranicznej
Wymienione wcześniej trzy ośrodki adopcyjne w Polsce dokonują kwalifikacji potencjalnych rodziców i gwarantują poprawne przeprowadzenie procedury adopcyjnej. Współpracują w tym celu z licencjonowanymi przez rządy państw zagranicznych organizacjami i ośrodkami adopcyjnymi. I to właśnie do nich trafiają dokumenty kandydatów na rodziców adopcyjnych, dokumenty (przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego (oryginały lub uwierzytelnione odpisy), takie jak:
- Wniosek do polskiego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o adopcję dziecka/dzieci wraz z prośbą o wpisanie wnioskodawców na tzw. listę rodzin oczekujących,
- Odpisy aktów urodzenia przyszłych rodziców,
- Odpis aktu małżeństwa,
- Wyciąg z rejestru karnego (wystawiony w ciągu ostatniego 1 miesiąca),
- Zaświadczenie o zarobkach,
- Poświadczenie obywatelstwa,
- Dokumentacja medyczna – poświadczenie braku przeciwwskazań medycznych,
- Wywiad środowiskowy przeprowadzony przez uprawnioną instytucję.
- Zgoda organu centralnego kraju wnioskodawców na adopcję zagraniczną, wystawiona imiennie na nich oraz zgoda na wjazd i stały pobyt dziecka w kraju przyjmującym[2].
Jeden spośród trzech wymienionych ośrodków adopcyjnych w Polsce dokonuje analizy otrzymanych dokumentów o kandydatach na rodziców i przesyła propozycję dziecka z Polski. Jeżeli starający się o przysposobienie rodzice – obcokrajowcy zaakceptują dziecko konieczny jest ich przyjazd do Polski i spędzenie z nim odpowiedniego okresu czasu. Następnie rozpoczyna się postępowanie przed polskim sądem rodzinnym o przysposobienie dziecka. Jak również i postępowanie imigracyjne o przyznanie dziecku wizy (w przypadku, gdy jest wymagana).
Po uprawomocnieniu się polskiego wyroku o przysposobieniu, dziecko otrzymuje wizę, na podstawie której przyznawane jest nowe obywatelstwo.
Sporządzany jest też nowy akt urodzenia dziecka, odzwierciedlający zmianę imienia i nazwiska, oraz wskazujący przysposabiających jako rodziców dziecka. Dotychczasowy akt urodzenia dziecka zostaje utajniony i nie wydaje się z niego odpisów, chyba że zażąda tego sąd[3].
[1] Hague Conference on Private International Law ,
[2] Adopcja międzynarodowa
[3] Konsulat Generalny RP w Chicago, Adopcje Zagraniczne,