Nieudane adopcje i nie spełnione adopcje – czy takie istnieją?

Zawsze chciałam, by ta strona była miejscem, ukazującym obiektywny obraz adopcji. Wolałabym, by zamieszczane tu treści miały głównie pozytywny charakter. Nie zawsze jest to jednak możliwe.

Dziś temat niełatwy, dotyczący niespełnionych i nieudanych adopcji. Musimy być świadomi, że i takie są.  Niedawno natknęłam się na blog, prowadzony przez ojca dwóch adoptowanych córek, o nazwie adopcjanie. Dziewczynki zostały przysposobione w wieku 2,5 i 4 lat. Życie tej rodziny wydawało się szczęśliwe i w niczym nie odbiegające od normalności do okresu, kiedy córki zaczęły dojrzewać. Wcześniej były tylko pewne sygnały, których żadne z rodziców nie wychwyciło. Nic nie wskazywało na zbliżające się problemy, za trudne do udźwignięcia.

Oczywiście moglibyśmy tu powiedzieć, że widocznie coś złego się zadziało w tej rodzinie… że rodzice nie byli gotowi na adopcję, że nie stanęli na wysokości zadania, że zawiedli, bo ich miłość była za mała,  warunkowa itp.

Ale co jeśli zrobili wszystko, co po ludzku jest możliwe, a jednak się nie udało?

Z listów, które od Was otrzymuję, wiem że i takie sytuacje się zdarzają.

I nie chodzi tu o nadmierne oczekiwania rodziców adopcyjnych, by dziecko świetnie się uczyło i rozwijało, skończyło studia i znalazło dobrą pracę, ale o takie podstawowe jak: żeby nie krzywdziło siebie i innych, nie kradło, nie kłamało…

Trzy etapy życia z dzieckiem adoptowanym

Autor wyróżnił trzy etapy życia z dzieckiem adoptowanym:

I okres niezwykle szczęśliwy czyli Dzieciństwo, gdy Adoptuś nie skończył jeszcze 11 lat, jest rozkoszny, słodki, zadziwiająco otwarty. Nieliczne, odbiegające od normy zachowania tłumaczy się, jego porzuceniem przez biologicznych rodziców i samotnością.

II okres to Dojrzewanie. Problemy bardzo się nasilają i nie można ich już tłumaczyć, dramatycznym początkiem życia. Rodzicom coraz trudniej zapanować nad młodym, rozwijającym się człowiekiem. Dostrzegają przepaść między tym, czego przez lata uczyli dziecko, a jego rzeczywistym zachowaniem.

III okres Pełnoletność. Niekończące się problemy i brak jakiegokolwiek wpływu na postępowanie młodego człowieka. Niepewność każdego dnia i nieprzewidywalność zachowań oraz realne zagrożenie bezpieczeństwa życia dziecka i pozostałych członków rodziny.

Nieudane adopcje – gdzie szukać przyczyny?

Aby w pełni zrozumieć dramat, który przechodzi ta rodzina, trzeba dokładnie uświadomić sobie konsekwencje związane z uszkodzeniem mózgu, do jakich prowadzi nadużywanie alkoholu w okresie ciąży.

Większość rodziców adopcyjnych niewiele wie na temat okresu prenatalnego dziecka przysposobionego.  Najczęściej pierwsza wzmianka dotyczy już samego porodu. Można się tylko domyślać, co działo się podczas 9 miesięcy. Nawet jeśli matka biologiczna piła w ciąży, nie zawsze uszkodzenia mózgu są tak poważne. Czasem pojawiają się tylko częściowe zaburzenia.

Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego FAS

Jednak w przypadku tej rodziny, objawy związane z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego  adoptowanych dziewczynek były znaczące. W zasadzie wszystko to, co opisał Autor z ostatnich kilkudziesięciu lat życia swojej rodziny, stało się konsekwencją choroby zwanej alkoholowym zespołem płodowym FAS.

Decydując się na adopcję nie spodziewał się, że jego życie tak bardzo się zmieni. Podobnie, jak my – przeszedł w ośrodku adopcyjnym bardzo pobieżne szkolenie, na którym była wzmianka na temat FAS, tak na szybko przykryta stwierdzeniem pani psycholog, że najważniejsze jest wychowanie i miłość.

Ale co jeśli to nie działa?

Dziecko z poalkoholowym uszkodzeniem mózgu:

• Nie potrafi przewidzieć, jakie konsekwencje przyniesie jego zachowanie,
• Nie zauważa zależności między przyczyną, a skutkiem, jest wręcz niezdolne do myślenia przyczynowo skutkowego, do osądu.
• Ma kłopoty z pamięcią, a jednocześnie potrafi świetnie manipulować otoczeniem. Bardzo szybko wzmacnia się emocjonalnie po konfrontacji z rodzicami.
• Nie widzi własnych ograniczeń. Nie odróżnia przyjaciela od wroga.
• Uzależnia się od związków, w których panuje przemoc, a przez to jest podatne na działania gangów i zachowania antyspołeczne.
• Zagraża bezpieczeństwu własnemu i innych (nie czuje niebezpieczeństwa związanego z ogniem, prowadzeniem samochodu itp.).  Jest niezdolne do przyjęcia odpowiedzialności, skrajnie egoistyczne, impulsywne, nieprzewidywalne.
• Pozostaje wciąż nieświadome podstawowych potrzeb higienicznych (nie odczuwa potrzeby czystości, nie myje się), nie pojmuje wartości pieniądza, wzbudza w innych poczucie winy.
• Potrafi być bardzo agresywne oraz chwiejne emocjonalnie.

Więcej na ten temat w artykule: Adopcja dziecka z FAS oraz FAS w oczach najbliższych i specjalistów 

Proszę więcej pracować z dzieckiem – najczęstsza rada osób z zewnątrz

Najgorsze jest to, że rodzice adopcyjni początkowo są całkowicie nieświadomi schorzenia dziecka, widząc problemy w jego zachowaniu, zadają sobie pytanie:

Jakie błędy popełniamy?

Wszyscy wkoło, to właśnie w nich widzą problem, oceniają, radzą „Proszę więcej pracować z dzieckiem” . Małżonkowie stają się wyczerpani, wypaleni, często winni i nie widzą żadnego efektu swoich starań.

Tą sytuację można porównać do samochodu,  który ugrzązł w błocie i nie może z niego wyjechać. Tłum gapiów zachęca: „Dodaj gazu, więcej, więcej na pewno pojedzie. No, mocniej, szybciej, jeszcze trochę. Nie można tak się zniechęcać niepowodzeniami”.

„A może nie trzeba MOCNIEJ, tylko INACZEJ?”

Ośrodki, które pomagają diagnozować FAS i wspomagają rodziców w dalszym rozwoju ich dzieci można policzyć na palcach jednej ręki. A przecież bez uświadomienia sobie problemu trudno z nim żyć i cokolwiek zmienić.

Najważniejsze jest wychowanie i miłość

I choć ostatnio najczęściej czytamy o adopcjach szczęśliwych, a w ośrodkach adopcyjnych temat nieudanych adopcji również się nie pojawia. Usłyszymy tylko, że najważniejsze jest wychowanie i miłość.

To jednak są sytuacje, gdy miłość to za mało 🙁 Konieczna jest edukacja i profesjonalne wsparcie oraz świadomość konsekwencji wynikających z przysposobienia dziecka, którego przeszłości nie znamy. Najgorsze jest to, że rodzice adopcyjni zostają z tym najczęściej sami.

Na koniec kilka słów, dla tych którzy dopiero są na początku drogi i zastanawiają się nad adopcją. Nie chciałabym, by ten tekst kogokolwiek zraził do rodzicielstwa zastępczego.

Jestem mamą małego przedszkolaka, a więc przeżywam ten pierwszy, jakże szczęśliwy etap rodzicielstwa.  9 miesięcy jego życia w łonie matki jest mi całkowicie nieznane. Nie wiem, jak będzie wyglądała nasza przyszłość i z jakimi problemami, wynikającymi z adopcji przyjdzie nam się zmierzyć. Ale gdybym miała na tą chwilę wybrać: czy nigdy nie być mamą lub nią być, nawet tak wielkim kosztem – to zdecydowałabym się ponownie, by być mamą Tomusia.  

Więcej na temat naszej drogi do adopcji.