Urlop macierzyński w przypadku adopcji

Czy przysługuje urlop macierzyński w przypadku adopcji? Kto może z niego skorzystać i na jakich zasadach? Na jaki okres jest udzielany i w jakiej wysokości? Czy jeżeli adoptujemy kilkuletnie dziecko, to również mamy do niego prawo?

Prawo do urlopu macierzyńskiego przy adopcji dziecka

Rodzicom adoptującym dziecko przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego, podobnie jak rodzicom biologicznym w przypadku urodzenia potomka. Są jednak pewne różnice.

Pierwsza z nich dotyczy samej nazwy. Nie jest to „urlop macierzyński”, ale „urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego”. Podobnie nie mówimy o „urlopie rodzicielskim” ale o „urlopie na warunkach urlopu rodzicielskiego”.

Druga różnica dotyczy, momentu od kiedy możemy się starać o ten urlop?

W przypadku urodzenia dziecka jest on przyznawany najczęściej bezpośrednio po porodzie. Kobieta nie musi składać wniosku, by został on jej udzielony. Wystarczy, że poinformuje pracodawcę o urodzeniu dziecka, urlop rozpocznie się wówczas automatycznie w dniu porodu. Jednak do uzyskania zasiłku macierzyńskiego konieczne jest przedłożenie w zakładzie pracy skróconego aktu urodzenia dziecka. Kobieta może też wykorzystać część urlopu macierzyńskiego jeszcze przed urodzeniem dziecka. Jest to maksymalnie 6 tygodni bezpośrednio przed porodem. Może wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o udzielenie tego urlopu. Jednakże jest to jej prawo, a nie obowiązek.

Urlop macierzyński w przypadku adopcji przysługuje już w okresie osobistej styczności (od pierwszego dnia pobytu dziecka w nowym domu)

W przypadku adopcji kobieta może starać się o udzielenie urlopu macierzyńskiego od momentu, gdy dziecko do niej trafi, czyli nawet w czasie tzw. okresu osobistej styczności. Sąd pozwala kandydatom na rodziców adopcyjnych zabrać malucha pod opiekę do domu, choć w świetle prawa nadal nie są oni jego rodzicami. Mają jednak czas na adaptację i możliwość sprawdzenia się w nowej roli oraz na wzajemne poznanie.

Od pierwszego dnia pobytu dziecka w nowej rodzinie przyszła mama adopcyjna może starać się o urlop macierzyński. Musi wówczas złożyć pisemny wniosek u pracodawcy. Konieczne jest też dołączenie postanowienia Sądu Rodzinnego o ustanowieniu okresu styczności i toczącej się sprawie o przysposobienie wraz z informacją o dacie urodzenia małoletniego.

Warunek uzyskania urlopu macierzyńskiego podczas adopcji

Od rozprawy orzekającej o adopcji rodzice mają 21 dni na powiadomienie pracodawcy

Okres styczności, czyli inaczej adaptacji kończy się rozprawą orzekającą o adopcji. Od tej chwili rodzice adopcyjni mają takie same prawa i obowiązki, jak rodzice biologiczni. Jeżeli kobieta nie korzystała z urlopu macierzyńskiego w okresie styczności lub Sąd w ogóle go nie ustanowił, to od rozprawy orzekającej o adopcji ma ona 21 dni (podobnie, jak w przypadku porodu) na powiadomienie pracodawcy o tym zdarzeniu, by móc skorzystać z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca ma obowiązek ten wniosek uwzględnić.

Od czego zależy długość urlopu macierzyńskiego w przypadku adopcji?

Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby adoptowanych dzieci (podobnie, jak w przypadku rodzicielstwa biologicznego – od liczby urodzonych w czasie jednego porodu dzieci). Jest to odpowiednio:

• 20 tygodni w przypadku adopcji jednego dziecka
• 31 tygodni w przypadku adopcji dwojga dzieci,
• 33 tygodnie w przypadku adopcji trojga dzieci,
• 35 tygodni w przypadku adopcji czworga dzieci,
• 37 tygodni w przypadku adopcji pięciorga i więcej dzieci.

Urlop macierzyński a wiek dziecka

Możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego zależy też od wieku dziecka, nie może ono skończyć 7 lat. W przypadku starszych małoletnich do 10 lat, urlop przysługuje tylko przy odroczeniu obowiązku szkolnego. Trwają prace nad projektem ustawy o rodzicielstwie zastępczym. Zgodnie z nowymi zapasami już niedługo urlop macierzyński (2 miesięczny) będzie przysługiwał również rodzicom przysposabiającym starsze dzieci.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego przy adopcji

W czasie przebywania kobiety na urlopie macierzyńskim jest jej wypłacane świadczenie pieniężne – zasiłek macierzyński. Podstawą do obliczenia jego wysokości jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop.

Przysługuje rodzicom zatrudnionym w ramach umowy o pracę, podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Do zasiłku macierzyńskiego mają również prawo osoby zatrudnione w ramach umowy zlecenie, ale tylko wtedy jeżeli podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Świadczenie Kosiniakowe a adopcja

W przypadku, gdy umowa zlecenia wygaśnie przed urodzeniem dziecka, a kobieta nie ma innych dochodów w ramach wykonywanej pracy, to może skorzystać z zasiłku określanego jako Kosiniakowe. Przysługuje ono osobom bezrobotnym, studentom, niepracującym przez okres 12 miesięcy od chwili adopcji (lub urodzenia) dziecka. Jego wysokość to 1000 zł netto.